Wizyta studyjna Londyn
W dniach 18-19 stycznia 2023 członkowie zespołu Fundacji odwiedzili dwie szkoły w Londynie, w których dzieci nie dostają bieżących ocen cyfrowych.
Jedną z poznanych szkół jest szkoła podstawowa St Elphege’s School w Londynie. Jest to szkoła katolicka, która ogromną wartość przywiązuje do wartości. Do tej szkoły uczęszczają nie tylko
katolicy, ale również buddyści, protestanci, muzułmanie, hindusi i wiele innych dzieci o zróżnicowanych wyzwaniach. Nie przeszkadza to jednak temu, aby wszyscy bez wyjątku wyznawali te same wartości,
wspólnie się uczyli i pracowali tymi samymi metodami pomimo, iż nawet nauczyciele pracujący tam są różnych wyznań. Dzieci również zapisując się do tej szkoły, muszą współpracować ze sobą i
muszą szanować siebie nawzajem i godzą się na respektowanie ustalonych wartości katolickich.
Wartości pełnią ogromną rolę, dzieci przygotowują liturgię, mają msze w szkole, kiedy mają problemy z zachowaniem również odnoszą się do wartości. Wartości są dla wszystkich znane od początku i dla
wszystkich są jednakowo respektowane, każdy jest świadomy, że musi je szanować. Podczas wizyty w szkole, mogliśmy zaobserwować lekcję religii, którą prowadziła muzułmanka. Skupiała się ona głównie
na postaciach, na ich ocenie, sposobie w jaki te postacie wniosły wartości do tego świata, który nas otacza.
W tej szkole podczas lekcji pracują nauczyciele wspomagający, którzy chodzą po klasie i pomagają uczniom. Do 6 klasy nie ma nauczycieli przedmiotowych. Bardzo istotne jest planowanie pracy nauczyciela. Nauczyciele spotykają się wspólnie i w zespole planują według celów pracę uczniów. Planują to co będą robić w kolejnym tygodniu. Co tydzień siadają i planują razem pracę, wymieniając się doświadczeniami i pomysłami. Sprawdzają to co mają w zasobach i zmieniają w zależności od potrzeb, nie korzystają na lekcji z gotowych programów ani podręczników. Ważne jest to, że tak jak zespół zaplanuje, wszystkie klasy trzymają się tego co razem zaplanowali i nie mogą sami nic zmieniać. Celem planowania jest efekt, a nauczyciele są rozliczani z tego, żeby byli efektywni w osiągnięciu celu przez każde dziecko. Nauczyciel współpracuje z dzieckiem maksymalnie rok w elementarnej szkole.
W St Elphege’s School uczniowie nie uczą się z podręczników
wydanych przez wydawnictwa, które dzieci przerabiają w ciągu roku.
Dzieci same tworzą swoje książki z zeszytów formatu a3, w których
gromadzą swoją całą pracę rysując, pisząc i tworząc różne
projekty. Takie zeszyty mają już 6-latkowie, którzy potrafią
zapisywać czytelnie i poprawnie zdania w zeszycie w jedną linię. U
dzieci widać progress uczenia się właśnie po dokumentacji portfolio
dziecka. Widać motywację wewnętrzną, czyli to, że dzieci chca sie
uczyć i robią to z przyjemnością. Ważne jest to, że to nauczyciele
zachęcają uczniów do robienia błędów, tak aby mogli oni na nich
uczyć się.
Również czytanie książek ma olbrzymie znaczenie w Anglii.
Obowiązkowe książki są czytane wspólnie na lekcji. Oprócz tego
dzieci mają codziennie czytać pół godziny książkę w domu z
rodzicami. Sami wybierają jaka to będzie książka. Na lekcjach dzieci
i nauczyciele czytają wspólnie, analizując i przerabiając lekturę.
Nie ma pośpiechu, razem uczą się jak analizować tekst i wszystko
dotyczące lektury przerabiają na lekcjach. Wspólnie uczą się
podczas czytania jak interpretować trudno napisany tekst starodawnym
językiem. Celem takiego czytania lektur razem jest rozwijanie chęci
czytania i czerpanie radości ze wspólnego czytania. Dzieci mają
specjalne zeszyty, w których odnotowują codzienne czytanie w domu
przez 20 minut. Dziecko czyta na głos lub rodzic czyta dziecku. Jeśli
dziecko nie przeczytało i rodzic nie podpisał się pod zadaniem,
uczeń zostaje podczas tzw. playtime i czyta samodzielnie aby nadrobić
zadanie domowe. Rodzic jest również proszony o to aby dziecko
odrabiało w domu zadania domowe, w tym czytało. Ważnym
spostrzeżeniem jest to, że dzieci w Anglii uwielbiają książki.
Szkoły odgórnie są kontrolowane przez nadzór zwany Ofsted. Kontrola
polega na tym, że do szkoły przychodzi niespodziewanie dwóch lub
trzech inspektorów, którzy przeprowadzają kontrolę. Mogą poprosić
randomowych uczniów na rozmowę, podczas której przepytują dzieci z
tego co ostatnio robili, jak się czegoś nauczyli i czego się dziś
dowiedzieli. St Elphege’s School ma również kontrolę jak radzi
sobie jako szkoła katolicka. Czyli ta szkoła przechodzi dwie kontrole.
Nadzór bieżący nad pracą nauczycieli pełni dyrektor. Nauczyciele
raz w miesiącu spotykają się i analizują portfolia swojego
najlepszego ucznia oraz ucznia z problemami. Podczas takiego spotkania
badane są różnice w tych pracach z każdej strony. Prace te są
dowodem na to, że proces uczenia odbywa się. Dyrektorzy patrzą na
książki uczniów i wyciągają wnioski jaki został osiągnięty
efekt.
Drugą odwiedzoną przez nas zespół szkołą była szkoła średnia
Wilson’s School, jedna z najbardziej prestiżowych szkół w Londynie
dla chłopców od 11-19 roku życia. Do tej szkoły przyjeżdżają
dzieci z całego miasta i żeby dostać się do niej trzeba zdawać
specjalny egzamin.
Szkoła podzielona jest na departamenty. Departament sztuki, nauki,
sportu, historii, plastyki. Jednostka lekcyjna w tej szkole trwa 60
minut. Na każdym przedmiocie, które odwiedzamy widać proces uczenia
się i odpowiedzialność ucznia za swoją pracę. Dzieci pracują, a
nauczyciel chodzi i udziela informacji zwrotnej. Nauczyciel jest osobą,
która ciągle zadaje pytania, tak aby uczeń cały czas myślał.
Nauczyciel wspiera ucznia, dopytuje i nawet zachęca uczniów do
popełniania błędów, na których uczeń uczy się naprawiania.
Nauczyciel również dba o to, aby nauczyciel był na lekcji i
uczestniczył w niej aktywnie dopytując, angażując, badając i
monitorując to gdzie uczeń jest aktualnie podczas lekcji. Nauczyciele
monitorują postępy ucznia udzielając mu informacji zwrotnej o tym co
robią dobrze i nad czym powinni popracować. Klasy w tych szkołach są
30-34 osobowe. Mimo to, każdy uczeń czuje się tu zaopiekowany,
dlatego, że uczniowie mają indywidualne lub zespołowe zadania na
różnym poziomie. Uczniowie potrafią dopytać co jest potrzebne do
jego dalszego rozwoju.
W obydwu szkołach widać wszechobecny spokój panujący po wejściu do
szkoły. W tych szkołach widać efekt wypracowany na to jak uzyskać
ciszę i codzienną harmonię. Tu nie ma dzwonków, a uczniowie wiedzą
jakie mają poszczególne zajęcia, gdzie mają się udać po konkretnej
lekcji. Nauczyciel nie wypuści uczniów, jeżeli nie dokończy
rozpoczętej sesji. Dzieci słuchają się nauczycieli i wiedzą jak
mają pracować. To jest znakomity przykład ogromnej kultury pracy i
kultury uczenia się. Aktywnej pracy nauczycieli oraz uczniów
podejmujących działania i biorących odpowiedzialności za swoje
uczenie się. Przykładem kultury są również jednakowe mundurki
noszone w szkołach, jak również świętowanie małych sukcesów
ucznia. To jest bardzo ważne aby świętować każdy mały sukces i
progres. Ławki w klasach nie są ustawione w rzędach, tylko
połączone są w zespoły, a nauczyciele udzielają informacji zwrotnej
krążąc między zespołami. W szkołach można zaobserwować mnóstwo
artefaktów, wytworów dzieci na ścianach wokół tego co dzieje się
na lekcjach. Dzieci aktywnie działają, na każdym przedmiocie, a
błąd jest próbą dojścia do celu i w tych szkołach uczniowie nie
są karani za popełnienie błędów złą oceną. W ten sposób nie
zamykają się na rozwijanie kreatywności i ciekawości.
Nikt się tu nie spieszy i widać duże skupienie uczniów na
wykonywanym zadaniu. Spokój i brak wyścigu jest również dzięki
braku ocen. Dzieci nie muszą porównywać cyferek, nie konkurują ze
sobą, tylko angażują się podczas pracy na lekcji. Cele uczenia
doprowadzone są do końca, nauczyciel ma uczyć żeby nauczyć i
osiągnąć efekt końcowy. Rolą dyrektora jest sprawdzanie nauczycieli
jakie uczeń osiąga efekty i czy nauczył się tego co było
zamierzonym celem. Nauczyciel jest po to żeby nauczył i doprowadził
ucznia do celu. Nie ma mowy że dziecko czegoś się nie nauczyło.
Nauczyciel rozlicza się z tego co zrobił aby pomóc uczniowi nauczyć
się danego zagadnienia. Rozlicza się ze swoich działań. Nauczyciel
jest wsparciem dla ucznia i przeprowadza go przez cały okres uczenia
się, pomaga mu, towarzyszy mu. W szkołach są przeprowadzane testy,
ale są one tylko informacją dla nauczyciela, w którym momencie jest
uczeń. Poprzez wynik testu nauczyciele widzą progres ucznia i mają
podjąć kolejne kroki aby cel i efekt był osiągnięty. Pomimo, iż
nauczyciele w angielskiej szkole mają mnóstwo dokumentacji do
uzupełnienia, to widać progress dziecka. Poziom umiejętności
praktycznych dziecka jest dużo wyższy z matematyki, pisania i
czytania. Zaobserwowaliśmy 34 osoby w klasie pracujące ze sobą w
parach, uczniów, którzy doświadczali i opracowywały zadania
edukacyjne.
Progres widać również na przedmiotach artystycznych. Podejście do
przedmiotów art jest ogromne. Każdy na zajęciach pracuje i uczy się
rysować tak aby każdy potrafił narysować to co jest założone.
Wtedy widać jak dziecko się rozwija. Widać wytwory rzeźb dzieci,
portrety.
Dzieci ubrane w fartuchy przez 60 minut pracują zanurzając się w
chemię, plastykę, muzykę, historię. Bardzo ważne jest to, że te
przedmioty współgrają ze sobą, np. jeśli uczą się o Rzymianach na
historii to element Rzymian pojawia się również na innych
przedmiotach, gdyż nauczyciele wcześniej wspólnie zaplanowali swoje
lekcje. Muzyka, plastyka i religia jak w przypadku szkoły katolickiej
są najważniejsze.
Na lekcja muzyki, dzieci mają dostęp do mnóstwa instrumentów,
kotłów, fletów, perkusji, trąbek, wiolonczeli. Komponują przy
komputerach muzykę. Mają zajęcia z wiolonczelą, gitara, skrzypcami.
Na jednych zajęciach połowa klasy gra na jednym instrumencie, a druga
połowa na drugim. Dzieci autentycznie grają. Każde dziecko ma dostęp
do instrumentu i naprawdę potrafi grać chociażby podstawy. Sposób
uczenia muzyki to tworzenie. Tworzenie muzyki. Dzieci tworzą,
doświadczają, pracują wspólnie. Widać, że w takiej szkole
najbardziej rozwijają dzieci przedmioty artystyczne. W angielskiej
szkole dzieci komponują muzykę, tworzą sztukę, używają imadeł,
wiertarek i tokarek oraz gotują w sali – kuchni. Nie jest istotne, że
jakiś przedmiot jest ważniejszy lub mniej ważny. Wszystko jest na
jednym poziomie, traktowane na równi oraz wszystko jest ze spokojem
doprowadzone do końca. Każde ogniwo jest ważne do końca edukacji.
Wizyta w londyńskich szkołach zainspirowała nas wieloma pomysłami,
które możliwe są do wprowadzenia w polskich szkołach. Londyn to
także wiele charakterystycznych miejsc, które warto odwiedzić i
podziwiać. Tak uczyniliśmy, czas poza szkołami spędziliśmy na
długich wędrówkach po mieście!
